Phần 1: Wordpress & hành trình 20 năm

Hơn 20 năm qua, WordPress đã phát triển mạnh mẽ và trở thành nền tảng quản trị nội dung phổ biến nhất thế giới. Nếu bạn từng tìm kiếm "WordPress là gì", chắc chắn sẽ có vô số thông tin trên mạng, bởi sức hút của mã nguồn này không hề nhỏ. Tóm gọn, WordPress là một hệ quản trị nội dung (CMS) mã nguồn mở, viết bằng PHP và sử dụng MySQL làm cơ sở dữ liệu.

Trong bài viết này, mình không chỉ nói về WordPress là gì mà còn kể bạn nghe hành trình phát triển thú vị của nó, những cột mốc đáng nhớ, và những kế hoạch trong tương lai của WordPress mà bạn nên biết.

Hành trình lịch sử của WordPress

 – Nguồn gốc ra đời

WordPress được chính thức ra mắt vào ngày 27/5/2003 bởi hai nhà sáng lập Matt Mullenweg (người Mỹ) và Mike Little (người Anh). Đáng chú ý, WordPress không được viết hoàn toàn từ đầu mà được "fork" từ một dự án mã nguồn mở có tên b2/cafelog.

Từ những ngày đầu phát hành với giấy phép mã nguồn mở GPLv2, WordPress nhanh chóng thu hút cộng đồng lập trình viên, dịch giả, và nhà sáng tạo nội dung tham gia. Chính sức mạnh cộng đồng này đã đưa WordPress từ một công cụ tạo blog đơn giản trở thành một CMS mạnh mẽ, đa năng như ngày nay.

 – Bước tiến nổi bật: WordPress.com

Năm 2005, Matt Mullenweg thành lập công ty Automattic và ra mắt dịch vụ WordPress.com – nền tảng blog dựa trên WordPress. Đây là một bước ngoặt lớn, giúp người dùng phổ thông tiếp cận dễ dàng hơn với WordPress mà không cần cài đặt phức tạp. Tuy nhiên, WordPress.com có một số hạn chế so với bản cài đặt tự do như không hỗ trợ tùy chỉnh theme và plugin.

Những cột mốc quan trọng trong hành trình WordPress

Để hiểu tại sao WordPress đã trụ vững và phát triển suốt hai thập kỷ, hãy cùng điểm qua những cột mốc đáng nhớ của nền tảng này:

• 2003: WordPress chính thức ra đời.
• 2004: Ra mắt Plugin và Theme, mở ra một hệ sinh thái phong phú, giúp người dùng dễ dàng tùy biến website theo nhu cầu.
• 2005: Phiên bản WordPress 1.5 "Strayhorn" ra đời với tính năng Pages, nâng cấp từ nền tảng blog thành một hệ thống quản trị nội dung.
• 2010: Phiên bản WordPress 3.0 "Thelonious" giới thiệu Custom Post Types, mở ra khả năng tạo nội dung đa dạng như sản phẩm, dự án, portfolio.
• 2018: WordPress 5.0 "Bebo" ra mắt, đánh dấu sự khởi đầu của dự án Gutenberg với trình chỉnh sửa khối (Block Editor).
• 2023: Phiên bản WordPress 6.3 "Lionel" giới thiệu Full Site Editing, giúp người dùng tùy biến giao diện toàn diện mà không cần biết lập trình.

Dự án Gutenberg – Tương lai của WordPress

Dự án Gutenberg được đặt tên theo Johannes Gutenberg – người phát minh kỹ thuật in chữ rời, góp phần lan truyền tri thức nhân loại. WordPress chọn cái tên này để thể hiện tham vọng thay đổi cách xuất bản nội dung trực tuyến.

“Gutenberg” is a codename for a whole new paradigm in WordPress site building and publishing, that aims to revolutionize the entire publishing experience as much as Gutenberg did the printed word. Right now, the project is in the second phase of a four-phase process that will touch every piece of WordPress — Editing, Customization, Collaboration (which includes Real-time collaboration, Asynchronous collaboration, Publishing flows, Post revisions interface, Admin design, Library), and Multilingual — and is focused on a new editing experience, the block editor.

Gutenberg và bốn giai đoạn phát triển

Dự án Gutenberg gồm bốn giai đoạn, mỗi giai đoạn đại diện cho một bước tiến quan trọng trong việc cải thiện trải nghiệm người dùng:

1. Editing (Chỉnh sửa): Ra mắt Block Editor, giúp người dùng tạo nội dung trực quan hơn.
2. Customization (Tùy chỉnh): Giới thiệu Full Site Editing, cho phép tùy biến toàn bộ giao diện.
3. Collaboration (Hợp tác): Hỗ trợ chỉnh sửa nội dung theo thời gian thực, tối ưu quy trình làm việc nhóm.
4. Multilingual (Đa ngôn ngữ): Phát triển tính năng đa ngôn ngữ tích hợp trong WordPress Core.

Dự án này không chỉ giúp WordPress linh hoạt hơn mà còn hướng tới việc trở thành một "headless CMS", nơi WordPress quản lý nội dung trong khi giao diện có thể được xây dựng bằng các công nghệ hiện đại khác thông qua REST API hoặc GraphQL.

Sự thống trị của WordPress hiện nay

Đến năm 2024, WordPress chiếm hơn 43% thị phần website toàn cầu và gần 65% trong số các website sử dụng CMS. Điều gì đã khiến WordPress trở thành "ông vua" của ngành?

• Cộng đồng mạnh mẽ: WordPress có hàng triệu lập trình viên, dịch giả và người dùng trên khắp thế giới đóng góp.
• Hệ sinh thái phong phú: Hàng nghìn theme và plugin giúp WordPress có thể làm bất kỳ loại website nào, từ blog cá nhân, trang tin tức, đến cửa hàng trực tuyến.
• Tính dễ sử dụng: Bạn không cần biết lập trình để tạo một website đẹp và chuyên nghiệp.

WordPress có dễ bị hack không?

Một câu hỏi phổ biến là liệu WordPress có an toàn không, bởi nhiều báo cáo cho thấy WordPress chiếm phần lớn các website bị tấn công. Tuy nhiên, cần hiểu rằng điều này xuất phát từ:

• Số lượng người dùng lớn: WordPress là nền tảng phổ biến nhất, nên cũng trở thành mục tiêu hàng đầu của tin tặc.
• Sử dụng plugin không an toàn: Theo Pathstack, 96,77% lỗ hổng bảo mật đến từ plugin, không phải từ mã nguồn chính.

Để bảo vệ website, bạn nên thường xuyên cập nhật WordPress Core, theme, plugin và chỉ cài đặt các plugin đáng tin cậy.

WordPress dành cho ai?

WordPress không chỉ dành cho lập trình viên hay các chuyên gia công nghệ, mà còn là lựa chọn lý tưởng cho:

• Doanh nghiệp nhỏ: Tạo website công ty, cửa hàng trực tuyến một cách dễ dàng.
• Blogger: Viết blog cá nhân hoặc tạo trang portfolio.
• Người làm marketing: Tự xây dựng landing page mà không cần biết lập trình.

Với xu hướng low-code và no-code, WordPress càng trở nên thân thiện hơn với mọi đối tượng.

Lời kết

Từ một công cụ tạo blog nhỏ, WordPress đã trải qua hành trình 20 năm đầy ấn tượng, trở thành nền tảng quản trị nội dung mạnh mẽ nhất thế giới. Với sự linh hoạt, dễ sử dụng và cộng đồng hỗ trợ đông đảo, WordPress vẫn tiếp tục đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dùng.

Nếu bạn đang tìm kiếm một công cụ để xây dựng website, WordPress là lựa chọn không thể bỏ qua. Hãy thử ngay và khám phá sức mạnh của nền tảng này!